Δυσλεξία

Ο όρος ΔΥΣΛΕΞΙΑ χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον καθηγητή Berlin της Στουτγκάρδης (1887) προς κατάργηση του όρου «λεξική τύφλωση».

Τι είναι η Δυσλεξία;
Η Δυσλεξία είναι ένα σύνδρομο δηλαδή μία ομάδα χαρακτηριστικών και σημαίνει την εξαιρετική δυσκολία στην επεξεργασία του γραπτού λόγου και κατά συνέπεια την δυσκολία στην ανάγνωση, δυσανάλογα επίμονη προς την ηλικία και το νοητικό δυναμικό του μαθητή και επίσης επίμονη αδυναμία στην εκμάθηση της ορθογραφίας των λέξεων και στην αυτοματοποίηση της ορθογραφικής ικανότητας (Μαυρομμάτη, 1995).
Η Βρετανική Εταιρεία Δυσλεξίας εκτιμά ότι ένα 4% των μαθητών του βρετανικού πληθυσμού παρουσιάζουν δυσλεξία, που απαιτεί κατάλληλη αντιμετώπιση (Jakobson, 1997). Στην Κύπρο δεν υπάρχει συστηματική στατιστική ανάλυση που να μας δίνει τα ακριβή αυτά ποσοστά στον δικό μας πληθυσμό. Ένα δυσλεξικό άτομο:
• Δεν παρουσιάζει πνευματική καθυστέρηση
• Δεν παρουσιάζει αισθητηριακή ανεπάρκεια (ακοή, όραση)
• Δεν παρουσιάζει ψυχιατρικά ή σοβαρά συναισθηματικά προβλήματα
• Είχε επαρκείς ευκαιρίες φοίτησης στο σχολείο
• Είναι συχνότερα αγόρι παρά κορίτσι (4:1)
• Μπορεί να έχει άλλα δυσλεξικά άτομα στο γενεαλογικό του δέντρο

Πώς σκιαγραφείται ένα δυσλεξικό άτομο;
Γενικά χαρακτηριστικά:
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για τα βιβλία
• Έλλειψη στην οργάνωση στην μελέτη και στον προσωπικό του χώρο
• Υπερκινητικότητα/Αδεξιότητα
• Δυσκολία στην εκμάθηση χρονικών εννοιών (π.χ. ώρα, ημερομηνία…)
• Δυσκολία στην αποστήθιση σειρών (π.χ. προπαίδεια, μήνες/εποχές του χρόνου)
Στην Ανάγνωση μπορεί να
• Διαβάζει αργά και συλλαβιστά
• Χάνεται μέσα στο κείμενο
• Παρατονίζει
• Αντικαθιστά λέξεις που μοιάζουν π.χ.μάμα για μητέρα, μήλο για μιλώ
• Αγνοεί τα σημεία στίξης
• Διαβάζει συλλαβιστά και μονότονα
Στην Γραφή μπορεί να
• Παρουσιάζει κακογραφία
• Χρησιμοποιεί κακά όρια λέξεων π.χ. Είναι δικό μου
• Μην χρησιμοποιεί σημεία στίξης
• Αφαιρεί γράμματα π.χ. έπεσ για έπεσε
• Έχει οπτικές συγχύσεις γραμμάτων π.χ. τ-π, 3- ε, 9- ρ
• Έχει φωνολογικές συγχύσεις γραμμάτων π.χ. φ – β, σ – ζ, θ – δ, χ - γ
• Απλοποιεί τα συμπλέγματα π.χ. πάνιο για μπάνιο
• Έχει ατονίες και παρατονίες
• Χρησιμοποιεί ακουστική γραφή
• Ανορθογραφία
Χαρακτηριστικά Γνωστικών Λειτουργιών
• Μειωμένος προσανατολισμός χώρου/χρόνου
• Δυσκολίες στην πλευρίωση και ημισφαιρική συνεργασία
• Δυσλειτουργία της μνήμης- Χωρητικότητα, Κωδικοποίηση-Αποκωδικοποίηση, απομνημόνευση αλληλουχίας…)
Πιθανές δευτερογενείς συναισθηματικές Δυσκολίες
• Χαμηλή Αυτοεκτίμηση
• Ανασφάλεια
• Άρνηση για μελέτη – Αδράνεια
• Υιοθέτηση αρνητικών ρόλων κ.λ.π.

Διάγνωση και αντιμετώπιση δυσλεξίας
Η διάγνωση της δυσλεξίας είναι μία χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία. Λόγω των πολλών παραγόντων που εμπλέκονται στο δυσλεξικό σύνδρομο θεωρείται απαραίτητο, η διάγνωση να γίνει στα πλαίσια πολυθεματικής ομάδας. Η πολυθεματική αυτή ομάδα αποτελείται από:
Κλινικό Ψυχολόγο: Ο κλινικός ψυχολόγος χρησιμοποιεί δοκιμασίες γνωστικών λειτουργιών, συναισθηματικής ανάπτυξης και προσωπικότητας καθώς και άλλες νευροψυχολογικές δοκιμασίες. Τα αποτελέσματα μας δίνουν όχι μόνο το δείχτη νοημοσύνης και το προφίλ των γνωστικών ικανοτήτων του παιδιού αλλά και τις πιθανές δυσλειτουργίες της μνήμης.
Λογοπαθολόγος: Ο Λογοπαθολόγος αξιολογεί τον προφορικό λόγο, τις φωνολογικές ικανότητες (ακουστική διάκριση, κατάτμηση, συγκερασμό) και το αντίκτυπο αυτών στο γραπτό λόγο.
Ειδικός Παιδαγωγός: Ο Ειδικός Παιδαγωγός διερευνά τις δυσκολίες τόσο στον γραπτό όσο και στην κατανόηση/επεξεργασία του κειμένου λόγο.
Στην πολυθεματική αυτή ομάδα είναι πολύτιμη η συνεργασία των γονέων και των εκπαιδευτικών.

Αφού δοθεί η διάγνωση τότε και πάλι πολυθεματικά καταρτίζεται εξατομικευμένο πρόγραμμα αντιμετώπισης το οποίο βασίζεται πάνω στο προφίλ των ικανοτήτων του παιδιού. Το θεραπευτικό πρόγραμμα είναι αυστηρά δομημένο αλλά και ευέλικτο, ανάλογα με το ρυθμό προόδου που εμφανίζει το παιδί σε κάθε στάδιο αντιμετώπισης. Στόχος του προγράμματος αποκατάστασης είναι να εφοδιαστεί το παιδί με στρατηγικές ελέγχου και αυτορρύθμισης των δυσκολιών του.

Στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μία σοβαρή προσπάθεια διαφώτισης από τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Δυσλεξίας, με αποτέλεσμα την ευαισθητοποίηση του κοινού πάνω στο θέμα αυτό.

ΠΗΓΗ: paidiatros.com