Εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση: Συμπτώματα και αντιμετώπιση

Η απόφραξη φλέβας στο πόδι ή στο χέρι είναι συνήθως αποτέλεσμα ενός θρόμβου (κομμάτι  πηγμένου αίματος) που δημιουργείται στο αίμα. Εάν αυτή η απόφραξη αφορά το επιφανειακό φλεβικό σύστημα μιλάμε για θρομβοφλεβίτιδα και αν αφορά τις βαθιές φλέβες μιλάμε για εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (deep venous thrombosis), μια κατάσταση που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Όταν μέρος του θρόμβου (εμβολή) αποσπασθεί από τα τοιχώματα της φλέβας μπορεί να περάσει στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσει απόφραξη σε μια πνευμονική αρτηρία, δηλαδή πνευμονική εμβολή. Δυστυχώς, πολλές φορές η  διάγνωση  καθυστερεί,  καθώς  τα  συμπτώματα  μπορεί  να  είναι  ακαθόριστα.

Το σώμα έχει τριών ειδών φλέβες. Τις επιφανειακές (επιπολής) φλέβες που βρίσκονται αμέσως κάτω από το δέρμα, τις εν τω βάθει φλέβες οι οποίες είναι μεγάλες και βρίσκονται ανάμεσα ή κάτω από τους μύες και τις διατιτρώσες φλέβες (στα κάτω άκρα) που συνδέουν τις επιπολής φλέβες με τις εν τω βάθει φλέβες. Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση είναι η θρόμβωση σε μία από τις εν τω βάθει φλέβες του σώματος. Είναι σοβαρή πάθηση που χρήζει άμεση θεραπεία γιατί μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική εμβολή. Όταν ένας θρόμβος που έχει σχηματιστεί στις εν τω βάθει φλέβες αποσπάται και μέσω του αίματος σφηνώνει στους πνεύμονες, εμποδίζει τον εμπλουτισμό του αίματος με καθαρό οξυγόνο και οδηγεί σε υπερκόπωση την καρδιά και τους πνεύμονες. Η πνευμονική εμβολή θέτει σε κίνδυνο τη ζωή και σε περιπτώσεις μαζικής πνευμονικής εμβολής οδηγεί στο θάνατο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πρέπει ωστόσο να πούμε ότι δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι η πνευμονική εμβολή πράγματι ξεκινάει από την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Πολλά περιστατικά πνευμονικής εμβολής ενδέχεται να δημιουργούνται εξαρχής στους πνεύμονες.

Σύμφωνα με τις μελέτες, περίπου ένας στους 20 ανθρώπους παθαίνει φλεβική θρόμβωση στη διάρκεια της ζωής του. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν τα κάτω άκρα (γάμπες, μηρούς) και τις φλέβες της λεκάνης αλλά όλο και πιο συχνά αναγνωρίζονται περιστατικά  που αφορούν το πάνω μέρος του σώματος. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο παρουσιάζονται περίπου 5.000 θρομβώσεις των φλεβών.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την περιοχή εντόπισης του θρόμβου και το μέγεθός του. Συνήθως η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση συμβαίνει στην πύελο, το μηρό, τη γαστροκνημία, και σπανιότερα στα χέρια, το στήθος ή άλλες περιοχές του σώματός σας.

Στις μισές περίπου περιπτώσεις δεν εμφανίζονται συμπτώματα. Ξαφνική εμφάνιση έντονου οιδήματος που συνοδεύεται με πόνο και καυσαλγία είναι η τυπική εικόνα μίας εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης. Εάν δημιουργηθεί θρόμβος στο πόδι σας, ενδέχεται να προκαλέσει έντονο πόνο και πρήξιμο. Τμήμα του θρόμβου μπορεί να μετακινηθεί εντός των φλεβών προς τους πνεύμονες και να φράξει την παροχή αίματος. Χωρίς αίμα, οι πνεύμονες δεν μπορούν να τροφοδοτήσουν με οξυγόνο το υπόλοιπο σώμα κι έτσι μπορεί να παρουσιάσετε δύσπνοια. Άλλα  συμπτώματα είναι  η  ερυθρότητα,  η  γενικότερη  αίσθηση  δυσφορίας και  σπανιότερα  ο  πυρετός. Στις  παραμελημένες  περιπτώσεις  παρατηρείται   μεγάλο  στο πόδι,  κυάνωση,  φυσαλίδες  και  εκτεταμένες  νεκρώσεις  του  δέρματος.

Αιτίες

Η εμφάνιση της πάθησης οφείλεται σε α) αργή ροή του αίματος στις φλέβες του κάτω άκρου, β) υπερπηκτικότητα του αίματος, γ) σε περίπτωση βλάβης του εσωτερικού τοιχώματος των φλεβών. Τα περισσότερα περιστατικά παρατηρούνται σε ενδονοσοκομειακούς αρρώστους. Πάνω από 300.000 άτομα, κυρίως κατακεκλιμένοι ασθενείς, πεθαίνουν κάθε χρόνο στις ΗΠΑ από φλεβοθρόμβωση και πνευμονική εμβολή.

Οι καταστάσεις που συντελούν στην  εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση συμπεριλαμβάνουν την μείωση ταχύτητας φλεβικής ροής (π.χ. ακινησία, ιδιαίτερα η μετεγχειρητική περίοδος, αεροπορικές πτήσεις μεγάλης χρονικής διάρκειας), βλάβη των τοιχωμάτων (π.χ. μετά από κάταγμα, καθετηριασμό φλεβών κ.ά.) και υπερπηκτικότητα (π.χ. λήψη αντισυλληπτικών, θρομβοφιλία, κακοήθεις ασθένειες κ.ά.). Επίσης σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι η παχυσαρκία, ιστορικό προηγούμενης εν τω βάθει θρόμβωσης και η καρδιακή ανεπάρκεια.Πιο συγκεκριμένα, αυξημένος κίνδυνος υπάρχει στις εξής καταστάσεις:

Χειρουργική επέμβαση. Άτομα άνω των 40 ετών, που υποβάλλονται με γενική αναισθησία σε εγχείρηση μιας ώρας ή και περισσότερο, έχουν 30% πιθανότητες για φλεβική θρόμβωση στα κάτω άκρα, συνήθως της κνήμης, εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα.

Κάταγμα οστών κάτω άκρου.

Μεγάλα ταξίδια (συχνά αποκαλείται σύνδρομο οικονομικής θέσης). Αν πρόκειται να ταξιδέψετε μη φοράτε στενά και σφικτά ρούχα. Κάνετε συχνά ασκήσεις των ποδιών και περπατάτε στο διάδρομο του αεροπλάνου ή του λεωφορείου. Πίνετε αρκετά υγρά, αλλά όχι οινοπνευματώδη.

Θρομβοφιλίες και κληρονομική προδιάθεση.

Παρατεταμένη νοσηλεία σε Νοσοκομείο.

Καρκίνος και παρανεοπλασματικά σύνδρομα.

Παχυσαρκία.

Εγκυμοσύνη.

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου.

Βηματοδότης.

Χρήση φαρμάκων όπως π.χ. τα  αντισυλληπτικά.

Να τονιστεί ότι ανεξάρτητα από τα κυρίως αίτια που δημιουργούν τις φλεβικές θρομβώσεις των ποδιών, η θρόμβωση βοηθείται όταν υπάρχει βραδεία ροή αίματος όπως π.χ. σε καρδιακή ανεπάρκεια, τοπική βλάβη και φλεγμονή των τοιχωμάτων της φλέβας (θρομβοφλεβίτιδες) ή υπερπηκτικότητα του αίματος. Οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά ή υποβάλλονται σε ορμονοθεραπεία έχουν 4 φορές αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν θρομβώσεις των φλεβών στα πόδια συγκριτικά με τις υπόλοιπες γυναίκες. Ο θηλασμός επίσης είναι παράγοντας κινδύνου.

Να σημειωθεί τέλος, ότι η πραγματοποίηση έντονων επαναλαμβανόμενων δραστηριοτήτων με τα χέρια μπορεί να προκαλέσει εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση στο πάνω μέρος του σώματος. Αυτού του είδους τα περιστατικά είναι σπάνια και παρατηρούνται σε αθλητές όπως της άρσης βαρών, της κολύμβησης και του μπέιζμπολ.

Διάγνωση

Το πρώτο βήμα αν υποψιάζεστε ότι πάσχετε από εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση είναι να επισκεφτείτε έναν αγγειοχειρουργό. Η κλινική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει
αν πάσχετε από εν τω βλεβική θρόμβωση αλλά όπως είπαμε, οι μισοί περίπου ασθενείς δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Για να γίνει σίγουρη διάγνωση πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε φλεβικό έγχρωμο υπερηχοτομογράφημα (γνωστό και ως φλεβικό τρίπλεξ). Το triplex χρησιμοποιεί υψηλής συχνότητας κύματα και επιτρέπει τη μέτρηση της ταχύτητας ροής του αίματος εντός των φλεβών. Συγχρόνως απεικονίζει τη δομή της φλέβας και αρκετές φορές τον ίδιο το θρόμβο.

Να σημειωθεί ότι το τρίπλεξ έχει πλέον αντικαταστήσει την αξονική φλεβογραφία, η οποία ενδεχομένως να δημιουργήσει παρενέργειες, λόγω της έγχυσης σκιαγραφικού υλικού και της μεγάλης ακτινοβολίας. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις ο αγγειοχειρουργός μπορεί να ζητήσει αξονική φλεβογραφία η οποία έχει υψηλή ευαισθησία διάγνωσης. Μια εναλλακτική λύση για αποφυγή της ακτινοβολίας είναι η μαγνητική αγγειογραφία στην οποία όμως μπορεί να παρουσιάσει παρενέργειες λόγω του σκιαγραφικού (αναφυλακτική αντίδραση, νεφρική ανεπάρκεια).

Αντιμετώπιση

Ο βασικός στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης είναι η αποφυγή της πνευμονικής εμβολής.

Η θεραπεία στις περισσότερες περιπτώσεις περιλαμβάνει αντιπηκτικά φάρμακα. Ο αγγειολόγος θα χορηγήσει αντιπηκτική αγωγή και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Εκτός από την αντιμετώπιση του θρόμβου, ο έμπειρος γιατρός θα αναζητήσει την αιτία της φλεβοθρόμβωσης.

Συνήθως, χορηγείται κλασική ηπαρίνη για πέντε έως επτά ημέρες. Μετά από αυτό, ο ασθενής παίρνει ένα αντιπηκτικό χάπι (Sintrom ή Warfarin), συνήθως για 6 μήνες. Κατά τη διάρκεια του χρόνου που λαμβάνει το χάπι, ο αγγειολόγος ή ο αγγειοχειρουργός θα σας ζητήσει να κάνετε εξετάσεις αίματος ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να βεβαιωθεί ότι τα επίπεδα του αντιπηκτικού είναι αυτά που πρέπει για την πρόληψη σχηματισμού νέου θρόμβου και όχι υψηλά για να προκαλέσουν αιμορραγία.

Τα αντιπηκτικά εμποδίζουν το αίμα σας να δημιουργήσει νέους θρόμβους αλλά δεν μπορούν να διαλύσουν έναν ήδη σχηματισμένο θρόμβο. Εάν ο γιατρός κρίνει ότι πρέπει να διαλυθεί ο ήδη σχηματισμένος θρόμβος τότε πρέπει να σας κάνει θρομβόλυση. Κατά την θρομβόλυση ο γιατρός προωθεί έναν ειδικό καθετήρα διαμέσου του θρόμβου και από τον καθετήρα αυτό πραγματοποιεί την έγχυση του ειδικού θρομβολυτικού φαρμάκου (ελάχιστα επεμβατική μέθοδος). Συνήθως η θρομβόλυση συστήνεται όταν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για πνευμονική εμβολή ή όταν η εντόπιση του θρόμβου είναι στα άνω άκρα.

Σπάνια θα χρειαστεί ο αγγειοχειρουργός να αφαιρέσει χειρουργικά το θρόμβο. Αυτού του είδους θεραπεία συστήνεται όταν υπάρχει εκτεταμένη θρόμβωση των φλεβών των κάτω άκρων που δεν ανταποκρίνεται στις προηγούμενες μεθόδους θεραπείας και οδηγεί σε μία κλινική κατάσταση που ονομάζεται κυανή και λευκή επώδυνος φλεγμονή. Η επιπλοκή που μπορεί να υπάρξει σ’ αυτή την περίπτωση είναι να αναπτυχθεί φλεβική γάγγραινα στο πόδι οδηγώντας σε ακρωτηριασμό.

Μεταθρομβωτικό σύνδρομο

Μετά από ένα επεισόδιο εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης ο ασθενής χρησιμοποιεί κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης για 2 χρόνια περίπου ώστε προλάβει την εμφάνιση μεταθρομβωτικού συνδρόμου (δηλαδή την χρόνια φλεβική ανεπάρκεια).

Όταν ένας ασθενής έχει νοσήσει από εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, οιβαλβίδες που υπάρχουν στο εσωτερικό των φλεβών έχουν καταστραφεί με αποτέλεσμα αυτή η φλέβα να μην μπορέσει ποτέ να λειτουργήσει φυσιολογικά. Αυτή η κατάσταση της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας που δημιουργείται από καταστροφή των βαλβίδων από προηγούμενο θρομβωτικό επεισόδιο ονομάζεται μεταθρομβωτικό σύνδρομο.

Το μεταθρομβωτικό σύνδρομο μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία άτονων ελκών, δηλαδή πληγές που δεν κλείνουν στα κάτω άκρα. Για την πρόληψη αυτής της επιπλοκής είναι απαραίτητο όταν κάποιος έχει νοσήσει από εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση να παρακολουθείται από ένα αγγειολόγο και να φοράει ειδικές κάλτσες διαβαθμισμένη συμπίεσης. Οι ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης βοηθούν στη μείωση του οιδήματος και αποτρέπουν τη λίμναση του αίματος εντός των φλεβών.

healthyliving.gr