Αν και δεν υπάρχει επίσημα τέτοιες ορισμός και μάλιστα η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύει τέτοιες αναγραφές στις ετικέτες των τροφίμων, ωστόσο το σύστημα των media και, εν μέρη, η βιομηχανία τροφίμων τείνουν να καθιερώσουν στη καταναλωτική μας συνείδηση την έννοια της «υπερτροφής»
Μούρα, blueberries, gojiberries, κινόα, μπρόκολο και πολλές ακόμα τροφές βρίσκουν στέγη κάτω από τον όρο «superfoods». Αν και δεν υπάρχει επίσημα τέτοιες ορισμός και μάλιστα η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύει τέτοιες αναγραφές στις ετικέτες των τροφίμων, ωστόσο το σύστημα των media και, εν μέρη, η βιομηχανία τροφίμων τείνουν να καθιερώσουν στη καταναλωτική μας συνείδηση την έννοια της «υπερτροφής». Ενός όρου που ούτε λίγο ούτε πολύ παραπέμπει σε μια μαγική τροφή που μπορεί να κάνει το δέρμα μας πιο λαμπερό, να θεραπεύσει ή έστω να συμβάλει αποτελεσματικά στη θεραπεία του καρκίνου, να αναβαθμίσει τις ερωτικές μας επιδόσεις και να αποκαλύψει το κρυμμένο ελατήριο της μακροζωίας. Ας δούμε όμως πόση αλήθεια κρύβεται πίσω απ αυτά.
Πράγματι, οι τροφές αυτές είναι πλούσιες σε πολλά θρεπτικά και μη συστατικά και κυρίως σε συστατικά με αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Ωστόσο η κλινική τους σημασία είναι μάλλον ασήμαντη. Το σκόρδο, για παράδειγμα, περιέχει μια ουσία που λέγεται αλισίνη και έχει βρεθεί εργαστηριακά (χρησιμοποιώντας όχι σκόρδα, αλλά μόνο το εκχύλισμα της συγκεκριμένης ουσίας) ότι μειώνει τη χοληστερόλη δρώντας ευεργετικά στην υγεία της καρδιάς. Στην πράξη, για να επιτευχθεί το θετικό αποτέλεσμα του εργαστηρίου, θα πρέπει κάποιος (και ο/η σύντροφος του παράλληλα) να είναι οπλισμένος με απίστευτη γενναιότητα ώστε να καταναλώνει κάποιες δεκάδες σελίδες σκόρδων ημερησίως για πολλές βδομάδες.
Επίσης, δε θα πρέπει να ξεχνούμε ότι τα περίφημα, αγαπημένα και πολυδιαφημισμένα αντιοξειδωτικά μπορεί να είναι τελικά.. «υπερτιμημένα». Πράγματι, μελέτες δείχνουν πως ένα από τα ατού της Μεσογειακής διατροφής μπορεί να είναι το αντιοξειδωτικό της περιεχόμενο αλλά αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να το παρακάνουμε. Τουλάχιστον αυτό δείχνει η επιστημονική βιβλιογραφία που μάλιστα σε μια πρόσφατη ανασκόπηση (ανάλυση όλων των μελετών του χώρου) τονίζει ότι οι συστάσεις για την πρόσληψη αντιοξειδωτικών θα πρέπει να γίνονται προσεκτικά, καθώς μεγάλες δόσεις από αυτά όπως π.χ. το Β-καροτένιο, που μπορεί να τις προσλάβει κανείς μέσω υπέρμετρης χρήσης σκευασμάτων, όχι μόνο δε δρουν ευεργετικά, αλλά φαίνεται να αυξάνουν τη θνησιμότητα.
Ταυτόχρονα, υπάρχει και μια ακόμα «σκοτεινή» πλευρά αναφορικά με την επίδραση ενός τέτοιου ισχυρισμού (superfood), στην καταναλωτική μας συμπεριφορά. Πιθανώς να ενισχύει την κατανάλωση μη υγιεινών τροφών. Νομίζοντας ότι οι υπέρ τροφές μας εφοδιάζουν, και με το παραπάνω, με τα απαραίτητα συστατικά που χρειαζόμαστε, είναι πολύ πιθανό να δικαιολογήσουμε στον εαυτό μας μερικές «διατροφικές αμαρτίες». Με τον παραπάνω μηχανισμό, πιθανώς οι υπερτροφές όχι μόνο να μη προάγουν έναν υγιεινότερο τρόπο διατροφής, αλλά μπορεί και να τον υπονομεύουν.
Το συμπέρασμα; Δεν υπάρχουν superfoods, αλλά τροφές που μπορούμε καταναλώνουμε σε μεγάλη συχνότητα, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και πολλά βότανα και μπαχαρικά, καθώς είναι πολύ καλές πηγές διαφόρων θρεπτικών συστατικών. Ας μην «αγοράζουμε» τον όρο superfoods, θυμίζοντας το τυράκι με τη φάκα, και ας προσπαθούμε να διατηρούμε τη συνολική μας διατροφή σε ένα υψηλό ποιοτικά επίπεδο.
nutrimed.gr
Παπαλαζάρου Αναστάσιος, PhD