Ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, που δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχει τύχει της δέουσας προσοχής, είναι το περιβάλλον μέσα στις αίθουσες των Δημοτικών Σχολείων και Παιδικών Σταθμών. Έτσι, παρουσιάζονται στα παιδιά πολύ συχνές Λοιμώξεις  του Αναπνευστικού (συνήθως Ιώσεις-"κοινά κρυολογήματα").

Οι αίθουσες απαιτείται να έχουν επαρκή φυσικό αερισμό. Πιστεύεται ότι για κάθε άτομο που παραμένει σε κλειστό χώρο, χρειάζονται 17-30 κυβικά μέτρα αέρα ανά ώρα. Απαιτείται καλή θερμοκρασία και καλοσυντηρημένες  συσκευές κλιματισμού. Το χειμώνα, η θερμοκρασία θα πρέπει να είναι από 18-22°C και το καλοκαίρι από 22-26°C, ενώ η σχετική υγρασία 50-70%. Χρειάζεται καλή ηχομόνωση, άπλετος φωτισμός και Ηλιασμός για 2-3 ώρες την ημέρα. Τηρούνται, όμως, όλα αυτά;

Υπάρχουν ειδικές συσκευές (σύστημα ΗΕΡΑ) που "φιλτράρουν" τον αέρα από τους ιούς / μικρόβια και ρυπογόνες ουσίες, και παρέχουν καθαρό κατά 85%.

Το "κοινό κρυολόγημα" είναι εχθρός ή φίλος;

Το  "κοινό κρυολόγημα" (στο 60% πρόκειται περί ρινοιών), και γενικά οι Ιώσεις του Αναπνευστικού, είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένες με τον άνθρωπο, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις, η επιστήμη σήμερα προβάλλει και τη θετική όψη, ιδίως μετά την εκρηκτική αύξηση των Αλλεργικών Νοσημάτων (Βρογχικό Άσθμα). Η αποτελεσματική λειτουργία του Ανοσοποιητικού Συστήματος, προϋποθέτει την εκπαίδευσή του κατά τη διάρκεια της νεογνικής ζωής, καθώς και στα παιδικά χρόνια.

Έτσι, το "κοινό κρυολόγημα" μπορεί να είναι μια "υποχρεωτική γυμναστική" για το Ανοσοποιητικό Σύστημα των παιδιών, για να ισχυροποιηθούν απέναντι στα σοβαρότερα παθογόνα μικρόβια. Άρα, οι μητέρες (ιδίως), να μην πανικοβάλλονται εύκολα, όταν τα παιδιά τους έρθουν απ΄το Σχολείο ή το Σταθμό, με ίωση.

Επιδημιολογικά Στοιχεία

Στα εύκρατα κλίματα, οι ρινοΪοί εμφανίζονται καθ΄όλο το χρόνο. Όμως, παρουσιάζουν εποχιακές εξάρσεις, όπως το Φθινόπωρο και την Άνοιξη. Οι εξάρσεις φαίνεται να σχετίζονται πιο πολύ με κοινωνικά, παρά με κλιματολογικά γεγονότα, όπως η επιστροφή στο Σχολείο, μετά την περίοδο των διακοπών. Ο Συγχρωτισμός, δηλαδή η στενή επαφή των παιδιών στα Σχολεία και στους Σταθμούς, όπως και οι Οίκοι Ευγηρίας στους υπερήλικες, είναι ο κυριότερος παράγοντας  στην εμφάνιση των συχνών Λοιμώξεων. Άσχετα από το στέλεχος του Ιού, όλα τα παιδιά αρρωσταίνουν κάθε χρόνο από "κοινά κρυολογήματα", πιο συχνά από τους ενήλικες, δηλαδή αρκετές φορές το χρόνο.

Σε μικρές ηλικίες, πιο ευάλωτα είναι τα αγόρια. Οι γυναίκες 20-30 ετών, επίσης νοσούν συχνότερα, προφανώς λόγω της στενής επαφής με τα παιδιά τους. Μέσα στο σπίτι κινδυνεύουν από ίωση όλοι οι μεγάλοι και οι υπερήλικες, γεγονός σοβαρό για τους ίδιους και τη Δημόσια Δαπάνη σε γιατρούς και φάρμακα.

Πώς μεταδίδονται οι Ιοί; Τι πρέπει να προσέχουμε;

Οι περισσότεροι Ιοί (και μικρόβια) εισέρχονται μέσα στον οργανισμό μας με την εισπνοή μικροσταγονιδίων  (φτάρνισμα, βήχας). Η μετάδοση με τα φιλιά είναι περιορισμένη, λόγω του ελάχιστου ιϊκού φορτίου στον στοματοφάρυγγα. Γίνεται επίσης και με την εναπόθεσή τους στις επιφάνειες του χώρου, και διαμέσου αυτών, μεταφέρονται στα χέρια, και στη συνέχεια στη μύτη και στο στόμα.

Η μετάδοση των Ιώσεων αυξάνεται κατακόρυφα, όταν υπάρχει μεγάλος συγχρωτισμός. Απέχουμε αρκετά από τις προδιαγραφές που προβλέπει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ISTAQ και  EPA) για τις Σχολικές Αίθουσες. Το πρόβλημα αυτό υπάρχει σε αρκετές  χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλαδή, οι μεγαλύτερες αίθουσες ή ο μικρότερος αριθμός παιδιών, σίγουρα θα μείωναν σημαντικά τη συχνότητα των Αναπνευστικών Λοιμώξεων.

Εδώ, λοιπόν, χρειάζονται οι κατάλληλες συμβουλές για τα παιδιά, τους δασκάλους και τους γονείς. Έχει αποδειχθεί ότι οι ρινοϊοί επιζούν για αρκετές ώρες πάνω στις επιφάνειες. Για να μεταδοθεί ο Ιός, αρκεί να έχουμε επαφή με την μολυσμένη επιφάνεια για λίγα μόνο δευτερόλεπτα.

Μέσα στο σώμα μας, οι Ιοί πολλαπλασιάζονται σε τεράστιους αριθμούς. Ένας Ιός μπορεί να αποκτήσει περισσότερο από 100.000 απόγονους μέσα στο ίδιο κύτταρο, εντός 24 ωρών. Έτσι, μέσα σε 1-4 μέρες (χρόνος επωάσεως) αρχίζουν τα κλασσικά συμπτώματα του κρυολογήματος, που διαρκούν συνήθως λίγες μέρες. Για όλο αυτό το διάστημα, ο ασθενής (παιδί ή ενήλικας) είναι μεταδοτικός.

Επιπλοκές-Προβληματισμοί

Η γενική αντίληψη είναι ότι το "κοινό κρυολόγημα", είναι μια κατάσταση στα όρια της υγείας και της νόσου. Είναι πράγματι έτσι; Με βάση τα νεώτερα δεδομένα, δυστυχώς, όχι. Η γρίπη και η βρογχιολίτιδα στα παιδιά είναι πιο σοβαρές, Όμως, με το "κοινό κρυολόγημα", τότε οι παραπάνω επιπλοκές θα είχαν ελαττωθεί κατά πολύ, και οι οποίες αποτελούν σημαντική αιτία νοσηρότητας στα παιδιά. Εδώ, βρίσκεται και η δυσκολία του Ιατρού στο να κάνει τη σωστή διάγνωση. Πρόκειται για Ίωση; Πρόκειται για Μικροβιολογική Λοίμωξη για να χορηγήσει Αντιβιοτικά; Οι γονείς του παιδιού ανησυχούν (συχνά υπερβολικά) και "πιέζουν" για αντιβίωση. Στην Ελλάδα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών, έτσι ώστε να έχουμε πολύ υψηλά ποσοστά μικροβίων, που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Δηλαδή, το ένα πρόβλημα φέρνει το άλλο.

Τέλος, οι ιώσεις του Αναπνευστικού Συστήματος, προκαλούν (σχεδόν πάντα) επιδείνωση ή κρίσεις Βρογχικού Άσθματος, που πολλές φορές  χρειάζονται εισαγωγή στο Νοσοκομείο, ή εντατική θεραπεία, με εισπνεόμενα αεροζόλς και κορτιζόνη. Το κόστος για τη  Δημόσια Υγεία, μόνο για το "κοινό κρυολόγημα" είναι σημαντικό. Το Βρογχικό Άσθμα είναι το πιο συχνό νόσημα της παιδικής ηλικίας (μέχρι 10%) και κοστίζει πολύ. Επίσης, οι συχνές Λοιμώξεις του Αναπνευστικού Συστήματος κατά την παιδική ηλικία, προκαλούν βλάβες στο τραχειοβρογχικό δένδρο, και αργότερα μπορεί να εμφανισθεί  Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).

Συμπεράσματα

Δεν θα πρέπει να πανικοβαλλόμαστε, όταν πρόκειται για ένα "κοινό κρυολόγημα". Προσοχή στην υγιεινή των χώρων των Σχολείων και Σταθμών, το στενό συγχρωτισμό και στην επιβολή του καλού πλυσίματος των χεριών. Επίσης, χρειάζεται κατάλληλο ντύσιμο και υγιεινή Μεσογειακή Διατροφή, η οποία ενισχύει την άμυνα του οργανισμού μας. Ένα παιδί που θα αρχίζει να φταρνίζεται ή να βήχει, θα πρέπει να ελαττώσει τις επαφές με τα άλλα παιδιά. Οι γονείς του θα πρέπει να συμβουλεύονται πάντα τον Οικογενειακό Ιατρό ή τον Παιδίατρο τους, και να ενημερώσουν τους υπεύθυνους του Σχολείου ή του Σταθμού.

 

Δρ Αθανάσιος Μπούρας

Ειδικός Παθολόγος