Η φλεγμονή αποτελεί μία φυσιολογική, καθοριστικής σημασίας αντίδραση του οργανισμού, για την ανοσολογική απόκρισή του , σε καταστάσεις νόσου ή/και τραυματισμών.
Όταν λειτουργεί ισορροπημένα, συμβάλλει στην προστασία και την αποκατάσταση της υγείας. Η φλεγμονή λαμβάνει χώρα σε κυτταρικό επίπεδο, ακριβώς εκεί όπου πραγματοποιείται η απελευθέρωση αλλά και η εναπόθεση των, μέσω της διατροφής, λαμβανόμενων Απαραιτήτων Λιπαρών Οξέων (EFAs).
Ορισμένα EFAs, όπως τα Ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, διευκολύνουν την προφλεγμονώδη δράση, ενώ κάποια άλλα, όπως τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, την αντιφλεγμονώδη δράση. Οι δράσεις αυτές εξαρτώνται από διάφορα εξωγενή ερεθίσματα, καθώς επίσης και από την αναλογία των διαφορετικών EFAs. Η φλεγμονώδης αντίδραση του οργανισμού είναι απαραίτητη για την επιβίωση, εντούτοις, η παρουσία υπερβολικής χρόνιας φλεγμονής καθίσταται επιβλαβής. Σε κυτταρικό επίπεδο, τα EFAs συμμετέχουν σε διάφορα μεταβολικά μονοπάτια παράγοντας μόρια με ορμονικές-δράσεις, όπως τα εικοσανοειδή και οι προσταγλανδίνες. Τα μόρια αυτά επιδρούν στη ρύθμιση της κυκλοφορίας του αίματος, στον αγγειακό τόνο καθώς επίσης και στη ρύθμιση του πόνου και του οιδήματος. Τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, συμπεριλαμβανόμενων των EPA, DPA και DHA, έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, ενώ τα Ωμέγα-6 λιπαρά οξέα EFAs -με κύριο εκπρόσωπό τους το αραχιδονικό οξύ (ΑΑ)- μεταβολίζονται σε εικοσανοειδή, τα όποια έχουν μία εξαιρετικά ισχυρή φλεγμονώδη δράση. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το GLA, το οποίο αν και ανήκει στην οικογένεια των Ωμέγα-6 EFAs όταν μετατραπεί αρχικά σε DGLA και τελικά σε εικοσανοειδές, εκφράζει μία αντιφλεγμονώδη δράση.
Προσδιορισμός των Ωμέγα-3 (EPA, DHA) στο αίμα
Αποκάλυψη του δικού μας ισοζυγίου ω6 / ω3 με την βοήθεια του Οmega-3 Holman Test
Τα τελευταία 40 χρόνια, πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες καταλήγουν στο κοινό συμπέρασμα, ότι υψηλότερες συγκεντρώσεις Ωμέγα-3 Απαραιτήτων Λιπαρών Οξέων (EFAs), όπως Εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA), Εικοσιδυπενταενοϊκό οξύ (DPA) και Εικοσιδυεξενοϊκό οξύ (DHA), σε συνδυασμό με μειωμένες συγκεντρώσεις Ωμέγα-6 EFAs σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Οι διαιτητικές ελλείψεις σε Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα θεωρούνται ως η πρωταρχική αιτία της ανισορροπίας του λόγου Ωμέγα-6 προς Ωμέγα-3 στις μεμβράνες των κυττάρων. Επιστημονικές μελέτες δείχνουν πως σε ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων με "Δυτικές" διατροφικές συνήθειες , οι κυτταρικές μεμβράνες αποτελούνται κατά 75% από προφλεγμονώδη ω6 λιπαρά οξέα και μόνο κατά 25% από αντιφλεγμονώδη ω3 EPA, DPA και DHA λιπαρά οξέα.
Χρησιμοποιώντας ως διαγνωστικό δεδομένο τον προσδιορισμό των Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων στο αίμα, ο καθένας μπορεί να ελέγξει την αναλογία και κατ’ επέκταση την ισορροπία των EFAs στις μεμβράνες των κυττάρων του. Το τεστ αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την παρακολούθηση των αλλαγών στην αναλογία των EFAs κάθε ατόμου που προσπαθεί να τη βελτιώσει καταναλώνοντας ειδικά συμπληρώματα διατροφής, τα οποία περιέχουν υψηλής ποιότητας Ωμέγα-3. Τα αποτελέσματα των ερευνών τεκμηριώνουν ότι, όταν το ποσοστό των EPA, DPA και DHA στις κυτταρικές μεμβράνες αντιπροσωπεύουν ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των ολικών πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (HUFA), ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων μειώνεται σημαντικά.
Δείκτης ω3 των RBC: Ομοίως, με τον προσδιορισμό των Ωμέγα-3 στο αίμα, ο δείκτης ω3, αποτελεί δείκτη αξιολόγησης του αριθμού των Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων στη μεμβράνη των ερυθρών κυττάρων του αίματος (RBC). Όταν τα επίπεδα των EPA και DHA είναι ίσα ή ξεπερνούν το 8% των ολικών λιπαρών οξέων στις κυτταρικές μεμβράνες, ο κίνδυνος καρδιαγγειακών προβλημάτων μειώνεται στατιστικά σημαντικά.
Κατανοώντας τα Αποτελέσματα του ω3 Τεστ:
Τα αποτελέσματα του ω3 τεστ παρέχουν μια αξιόπιστη εικόνα των επιπέδων των απαραίτητων Ωμέγα-3 και Ωμέγα-6 λιπαρών οξέων στους ιστούς του σώματος (στις κυτταρικές μεμβράνες). Καθότι τα αποτελέσματα παρουσιάζονται με τη μορφή ποσοστών, αλλά και ως λόγοι , δίνεται η δυνατότητα στους θεράποντες ιατρούς να ερμηνεύσουν πιο ολοκλη- ρωμένα τα ευρήματα. Επιπροσθέτως, οι ασθενείς μπορούν να αποκτήσουν μια διεισδυτική ματιά και κατανόηση των αποτελεσμάτων τους, κάνοντας σύγκριση με τα αντίστοιχα ποσοστά του γενικού πληθυσμού, καθώς και με τα βέλτιστα προτεινόμενα, επιθυμητά ποσοστά.
Τα κίνητρα των ασθενών όπως επίσης και η συμμόρφωσή τους με τις προτεινόμενες ιατρικές διατροφικές οδηγίες, ενισχύονται μέσω των παραπάνω συγκρίσεων. Επαναλαμβάνοντας ανά τρίμηνο τον προσδιορισμό, οι ασθενείς μπορούν να παρακολουθή- σουν και να ελέγξουν την πρόοδό τους και να διαπιστώσουν σε ποιο βαθμό οι διατροφικές τους επιλογές καθώς και η κατανάλωση των σωστών συμπληρωμάτων ω3, συμβάλλουν στη αποκατάσταση της “χρυσής” αναλογίας ω6/ω3 στα κύτταρα και ιστούς του σώματος και συνεπώς της ω3 - ζώνης υγείας.
Τα αποτελέσματα του προσδιορισμού των Ωμέγα -3 λιπαρών οξέων χρησιμεύουν για την δημιουργία εξατομικευμένου πρωτοκόλλου , ώστε, η δοσολογία συμπληρωμάτων να καλύπτει τις προσωπικές ανάγκες του κάθε ασθενούς. Όχι στα ω6 Ναι στα ω3 !!!
Η συμβολή της σύγχρονης διατροφής στην ανεπάρκεια ω3 λιπαρών οξέων.
Παράλληλα με την προτεινόμενη αγωγή με συμπληρώματα Ωμέγα 3, είναι επιθυμητή μια συζήτηση με τους ασθενείς σας, σχετικά με το πως τα ω6 ανταγωνίζονται τα ω3 λιπαρά οξέα στο σώμα μας. Αν ο ασθενής σας ακολουθεί δίαιτα υψηλή σε ω6, τότε ο μεταβολισμός και η αφομοίωση των ω3 λιπαρών οξέων θα είναι μειωμένη.
Η ισχυρή, επιβεβλημένη σύστασή μας :
Στα ω3 λέμε ΝΑΙ ! ΟΧΙ λέμε στα ω6 !
Όχι στα ω6: Τα ακόλουθα τρόφιμα πρέπει να μειωθούν, όσο το δυνατόν περισσότερο λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας σε Ωμέγα 6:
Μαγειρικά λάδια: Καλαμποκέλαιο, Ηλιέλαιο, Καρδαμέλαιο, σογιέλαιο
Κρέατα ή προϊόντα από ζώα μεγαλωμένα με σιτηρά (καλαμπόκι κλπ)
Προϊόντα βασισμένα σε σόγια και γάλα σόγιας
Καλαμπόκι
Ηλιόσποροι, σουσάμι, κολοκυθόσποροι,
Φυστίκια, βούτυρα φτιαγμένα από ξηρούς καρπούς
Ναι στα ω3: Επιδιώξτε διατροφή υψηλή σε ω3:
Πολύφυλλα σκούρα πράσινα στο χρώμα λαχανικά: λάχανο, μπρόκολο, σπανάκι
Φασόλια (όλες οι ποικιλίες: μαυρομάτικα κ.άλλα)
Λιναρόσπορος, κανναβούρι, chia
Φρούτα, ιδιαίτερα ακτινίδιο, παπάγια και μάνγκο
Ψάρια: Η καλύτερη πηγή ω3 είναι τα άγρια ψάρια του κρύου νερού, όπως σολωμός, μπακαλιάρος, ρέγγα, σκουμπρί, σαρδέλα, γαύρος.
Οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν τους κινδύνους επιμολύνσεως πολλών ψαριών με Υδράργυρο και Πολυχλωριωμένα Διφαινύλια (PCBs)
Συμπληρώματα ω3:
Επιλογή προϊόντος και Δοσολογία
Δοσολογία: Οι ακόλουθες συστάσεις είναι βασισμένες σε επιστημονικά δεδομένα και μελέτες και συστήνονται σε όσους προσπαθούν να αυξήσουν τα επίπεδα των ω3 πάνω από 50% στους ιστούς και αναφέρονται σε ένα μέσο ασθενή που καταναλώνει περίπου 2.000 kcal την ημέρα. Η δίαιτα των ασθενών υποτίθεται ότι είναι χαμηλή σε ω6 λιπαρά οξέα.
Επιλογή του κατάλληλου ω3 Συμπληρώματος:
Τα συμπληρώματα ω3 ποικίλλουν ευρέως στη μοριακή τους δομή, βιοδιαθεσιμότητα, καθαρότητα και φρεσκάδα (προσμείξεις, γεύση), τρόπο επεξεργασίας.
Με δομή Τριγλυκεριδίων: Τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες μελέτες προτείνουν ότι τα EPA και DHA με δομή τριγυκεριδίων ενσωματώνονται πιο αποτελεσματικά από τη δομή των αιθυλεστέρων.
Μοριακή Απόσταξη: Αυτή η διαδικασία απομακρύνει οξειδωμένα παραπροϊόντα, βαρέα μέταλλα και άλλες προσμείξεις χωρίς να καταστρέφουν τη δομική ακεραιότητα των ΕPA και DHA. Επιθυμητό αποτέλεσμα της απόσταξης πρέπει να είναι ένα προϊόν (ιχθυέλαιο), το οποίο να έχει καθαρή, φρέσκια γεύση και να είναι ασφαλές για όλεςτις ηλικίες. Η καθαρότητα πρέπει να πιστοποιείται με εργαστηριακές αναλύσεις σε ανεξάρτητα εργαστήρια!
Καϊκη-Μπελογιάννη Ντίνα
Ιατρός Βιοπαθολόγος
Μέλος Δικτύου Iatrica