Η νόσος ονομάζεται επίσης και οισοφαγίτιδα από παλινδρόμηση. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι νόσος του πεπτικού συστήματος που οφείλεται σε ανεπάρκεια του καρδιοοισοφαγικού σφιγκτήρα.
Η νόσος ονομάζεται επίσης και οισοφαγίτιδα από παλινδρόμηση. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι νόσος του πεπτικού συστήματος που οφείλεται σε ανεπάρκεια του καρδιοοισοφαγικού σφιγκτήρα.
Τι είναι ο καρδιοοισοφαγικός σφιγκτήρας;
Πρόκειται για έναν μυ που βρίσκεται μεταξύ στομαχιού και οισοφάγου. Ο μυς αυτός είναι διαρκώς σε σύσπαση και χαλαρώνει μόνο για να επιτρέψει σε μία μπουκιά τροφής να περάσει από τον οισοφάγο στο στομάχι. Ο ρόλος του είναι να λειτουργεί ως βαλβίδα που απαγορεύει την επιστροφή γαστρικών υγρών και τροφών προς τον οισοφάγο.
Γιατί συμβαίνει η παλινδρόμηση;
Ο μυς αυτός κάτω από ειδικές συνθήκες μπορεί να εκτελεί τη λειτουργία του ανεπαρκώς και έτσι να επιστρέφουν καυστικά υγρά προς τον οισοφάγο. Ο οισοφάγος δεν μπορεί να αμυνθεί ικανοποιητικά στο έγκαυμα που του προκαλούν τα γαστρικά υγρά. Μόνη του άμυνα είναι ο χημικός καθαρισμός που προκύπτει από τη δράση του σάλιου και ο μηχανικός καθαρισμός που προκύπτει από τον περισταλτισμό του οισοφάγου. Το σάλιο μπορεί και εξουδετερώνει την οξύτητα των γαστρικών υγρών, η δυνατότητά του όμως αυτή έχει όρια. Η βαρύτητα της οισοφαγίτιδας εξαρτάται από:
1. Το ποσό των γαστρικών υγρών που παλινδρομεί προς τον οισοφάγο.
2. Την καυστικότητά τους
3. Τον αριθμό των επεισοδίων παλινδρόμησης ανά ημέρα
4. Την παλαιότητα των επεισοδίων παλινδρόμησης
Όλοι οι παραπάνω παράγοντες αντανακλούν το βαθμό χαλάρωσης του οισοφάγου και εξαρτώνται από την ικανότητα των αμυντικών μηχανισμών. Η χαλάρωση του σφιγκτήρα είναι φυσιολογική και αναμενόμενη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, λαμβάνει όμως χώρα και κάτω από άλλες συνθήκες, όπως η λήψη αντισυλληπτικών φαρμάκων. Η συνηθέστερη αιτία χαλάρωσης είναι η διαφραγματοκήλη, όταν δηλαδή το στομάχι ανεβαίνει πάνω από το διάφραγμα. Το διάφραγμα είναι ένας μεγάλος μυς σαν θόλος που διαχωρίζει το θώρακα από την κοιλιά. Ο μυς αυτός εμποδίζει το στομάχι να εισχωρήσει στο θώρακα. Όταν αυτό δεν συμβαίνει και το στομάχι ανέρχεται στο θώρακα, τότε και ο καρδιοοισοφαγικός σφιγκτήρας δεν εκτελεί σωστά τη λειτουργία του ως βαλβίδας.
Αλλοι παράγοντες που προκαλούν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι:
1. Διαιτητικοί (ορισμένες τροφές και ποτά προκαλούν κρίσεις παλινδρόμησης)
2. Η παχυσαρκία
3. Ο τρόπος διαβίωσης
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι το κάψιμο πίσω από το στέρνο που μπορεί να αντανακλά και μέχρι τη βάση του λαιμού. Είναι δυνατόν να διαρκέσει μερικές ώρες και συνήθως αρχίζει μία με δύο ώρες μετά το γεύμα. Αλλα συμπτώματα είναι οι ερυγές (ρέψιμο), ο πόνος στη βάση του θώρακα, ένα αίσθημα βάρους στην κοιλιά και η δυσπεψία.
Πόσο συχνό είναι το νόσημα;
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι νόσος που κατά κύριο λόγο οφείλεται στο σύγχρονο τρόπο διαβίωσης και τις διατροφικές συνήθειες. Έτσι, λοιπόν, το νόσημα αυτό αφορά σε μεγάλο πληθυσμό και είναι όλο και πιο συχνό. Θεωρείται ότι το 25% των εγκύων πάσχει από τη νόσο, ενώ το 50% θα παρουσιάσει οπωσδήποτε μερικά επεισόδια γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου;
Η διάγνωση της νόσου πρέπει να επιβεβαιωθεί με αντικειμενικές εξετάσεις που γίνονται από γαστρεντερολόγο, διότι τα συμπτώματά της δεν είναι ειδικά. Επίσης, με τις αντικειμενικές εξετάσεις προσδιορίζεται η βαρύτητα της νόσου και αποκλείονται άλλες νοσολογικές οντότητες, όπως ο οισοφάγος Barrett, που απαιτούν άλλη θεραπευτική αντιμετώπιση. Οι εξετάσεις στις οποίες μπορεί να σας υποβάλλει ο γιατρός σας είναι:
1. Γαστροσκόπηση
2. Εικοσιτετράωρη πεχαμετρία οισοφάγου (μετριέται η οξύτητα των υγρών του οισοφάγου, μέσω ενός ηλεκτροδίου που τοποθετείται διά της μύτης στον οισοφάγο και παραμένει είκοσι τέσσερις ώρες, ενώ ο ασθενής εκτελεί κανονικά τις καθημερινές του συνήθειες)
3. Το τεστ Bernstein (διοχετεύεται ένα ήπιο οξύ, μέσω ενός αγωγού, στον οισοφάγο και αναπαράγονται τα συμπτώματα της νόσου).
Συμπληρωματικές εξετάσεις που σκοπό έχουν τον αποκλεισμό άλλων νόσων είναι η μανομετρία του οισοφάγου και ο έλεγχος ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.
Ποια είναι η θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;
Ο γαστρεντερολόγος που θα σας εξετάσει, θα επιμείνει στη δίαιτα και τον τρόπο διαβίωσης. Η σωστή δίαιτα θα αποτρέψει τα επεισόδια παλινδρόμησης. Κατόπιν, θα σας συστήσει μερικά φάρμακα, όπως:
1. Αντιόξινα φάρμακα ή επικαλυπτικούς παράγοντες (π.χ., η σουκραλφάτη)
2. Αντιεκκριτικά φάρμακα της κατηγορίας των αναστολέων αντλίας υδρογόνου (π.χ., οι πραζόλες) ή αναστολείς ισταμίνης (Η2), όπως η σιμεθιδίνη
3. Προκινητικά φάρμακα (π.χ., η μετοκλοπραμίδη ή η σισαπρίδη)
Ο γιατρός σας θα χρησιμοποιήσει ένα ή περισσότερα φαρμακευτικά σκευάσματα σε συνδυασμό. Το χρονικό διάστημα της αγωγής κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες μέχρι μερικούς μήνες. Μερικές φορές η φαρμακευτική θεραπεία δεν είναι αρκετή και πιθανόν να χρειαστεί θεραπεία συντήρησης, η οποία συνήθως γίνεται με μικρές δόσεις αντιεκκριτικών φαρμάκων. Σπανιότερα, μπορεί να θεωρηθεί αναγκαία η χειρουργική θεραπεία, όταν η αιτία της νόσου είναι η διαφραγματοκήλη.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της χρόνιας νόσου;
Μερικές φορές η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως η αιμορραγία ή τα έλκη του οισοφάγου. Αλλη επιπλοκή είναι οι καλοήθεις στενώσεις του οισοφάγου που πιθανόν να προκαλέσουν δυσφαγία, αντιμετωπίζονται όμως εύκολα μέσω ενδοσκοπικών τεχνικών. Ορισμένοι άνθρωποι με χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση αναπτύσσουν οισοφάγο Barrett. Ο οισοφάγος Barrett είναι μια σοβαρή επιπλοκή που μπορεί τελικά να οδηγήσει σε καρκίνο του οισοφάγου. Παρ΄ όλο που είναι σπάνια, ευτυχώς, πρέπει να ελέγχεται ο οισοφάγος για να αποκλειστεί αυτή η περίπτωση.
Αλλη επιπλοκή που εντοπίσαμε μόλις τα τελευταία χρόνια είναι το άσθμα. Μολονότι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι νόσος που εμποδίζει την καθημερινή δραστηριότητα, πολύ σπάνια απειλεί τη ζωή μας. Σωστή δίαιτα και φαρμακευτική αγωγή έχουν αποτέλεσμα τη θεραπεία των περισσότερων ασθενών.
Δρ Δημήτρης Καραγιάννης, Γαστρεντερολόγος , Διευθυντής ενδοσκοπικού τμήματος Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
ΠΗΓΗ:health.in.gr