Παγκόσμια Ημέρα Επιζώντων του Καρκίνου

Κάθε χρόνο η πρώτη Κυριακή του Ιουνίου, γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο ως η Παγκόσμια Ημέρα Επιζώντων του Καρκίνου. Η ημέρα αυτή ξεκίνησε ως ετήσια εθνική εορτή στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Στη συνέχεια διαδόθηκε σ' όλο τον κόσμο, με τη συμμετοχή και άλλων χωρών, ως μια γιορτή της Ζωής.

Σε πολλές πόλεις της Αμερικής, της Αυστραλίας, του Καναδά και της Ευρώπης θα γίνουν εκδηλώσεις από εκατομμύρια ανθρώπων που δίνουν την μάχη ή νίκησαν τον καρκίνο, για να τιμήσουν την ζωή και να αποδείξουν ότι ο καρκίνος δεν σημαίνει καταδίκη, αλλά και για να τιμήσουν επίσης τις οικογένειες, τους  φίλους, τους ερευνητές, και τους επαγγελματίες υγείας που στηρίζουν τους ασθενείς.

Τι είναι ο καρκίνος;

Ο καρκίνος είναι μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτο -χωρίς προγραμματισμό- πολλαπλασιασμό  και διασπορά ανώμαλων κυττάρων του οργανισμού, που ήταν φυσιολογικά, μέχρι τη στιγμή της έναρξης της διαδικασίας καρκινογένεσης. Τα παθολογικά κύτταρα, δεν υπακούουν στους νόμους ελέγχου, ανάπτυξης και θανάτου που ρυθμίζουν τη ζωή των φυσιολογικών κυττάρων του οργανισμού.

Ο καρκίνος δεν είναι μία μόνο νόσος, ούτε έχει μία μόνο αιτία. Υπάρχουν πάνω από 200 διαφορετικές μορφές καρκίνου, η κάθε μια από τις οποίες απαιτεί θεραπεία σχεδιασμένη ειδικά για τους ασθενείς με αυτόν τον τύπο καρκίνου.

Κάθε κύτταρο στο σώμα έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε καρκινικό κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες. Σε ένα φυσιολογικό κύτταρο, μια σειρά μηχανισμών που εκτελούνται με ακρίβεια και με συγκεκριμένη αλληλοδιαδοχή, υπαγορεύουν την ταχύτητα και το συντονισμό στην ανάπτυξη, διαίρεση και νέκρωση των κυττάρων. Κάποιες φορές όμως, ο κυτταρικός κύκλος μπορεί να στρεβλώσει. Εξωτερικοί παράγοντες, όπως τα καρκινογόνα, οι τοξίνες και οι υπεριώδεις ακτίνες,  μπορεί να βλάψουν το DNA του κυττάρου, πυροδοτώντας την απώλεια των μηχανισμών ελέγχου που υπαγορεύουν πότε και πόσο γρήγορα θα διαιρούνται και/ή θα νεκρώνονται τα κύτταρα. Η κληρονομικότητα μπορεί να παίξει ρόλο σε κάποιες μορφές καρκίνου, ειδικά όταν συνδυάζεται με αυτούς τους εξωτερικούς παράγοντες. Φυσιολογικά, όταν κάτι πάει λάθος, το κύτταρο με τη βλάβη, είτε την επιδιορθώνει ή νεκρώνεται, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται απόπτωση (φυσιολογική σειρά γεγονότων εντός του κυττάρου που οδηγούν στο θάνατο του).

Όταν η μετάλλαξη αφορά στο DNA κάποιας πρωτεΐνης υπεύθυνης για τους εσωτερικούς μηχανισμούς ελέγχου, η αποτυχία λειτουργίας της μπορεί να διαταράξει τις ακριβείς και ρυθμισμένες οδούς μεταγωγής σημάτων του φυσιολογικού κυττάρου. Το αποτέλεσμα είναι ένα κύτταρο που πολλαπλασιάζεται ξανά και ξανά χωρίς έλεγχο. Σε κάποιες μορφές κυττάρων, η αναγνώριση των μεταλλαγμένων κυττάρων και η καταστροφή τους από το ανοσοποιητικό σύστημα σταματούν τον πολλαπλασιασμό τους. Για τα κύτταρα όμως που διαφεύγουν, ξαφνικά το κύτταρο γίνεται δύο, κατόπιν τέσσερα, μετά οκτώ και ούτω καθεξής. Χωρίς κάποιο σήμα που θα σταματήσει την ανάπτυξη και διαίρεση τους, προοδευτικά δισεκατομμύρια από αντίγραφα του αρχικού κυττάρου που παρουσίασε τη βλάβη συσσωρεύονται για να σχηματίσουν μία μάζα καρκινωματώδους ιστού, που ονομάζεται όγκος. Δεν χαρακτηρίζονται, ωστόσο, όλοι οι καρκίνοι από την ανάπτυξη μάζας. Οι αιματολογικοί καρκίνοι, όπως η λευχαιμία και το πλασματοκυτταρικό μυέλωμα, αφορούν το αίμα και τα αιμοποιητικά όργανα.

Καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι

Οι όγκοι μπορεί να είναι καλοήθεις (μη-καρκινικοί) ή κακοήθεις (καρκινικοί). Οι καλοήθεις όγκοι δεν διασπείρονται σε άλλα σημεία του σώματος, αλλά μπορούν να συνεχίσουν να αναπτύσσονται στο αρχικό σημείο.

Δεν υπάρχει πραγματικά πλήρως «καλοήθης» όγκος, επειδή τόσο οι καλοήθεις όσο και οι κακοήθεις μπορούν να πιέσουν τα γειτονικά όργανα ή αιμοφόρα αγγεία, προκαλώντας βλάβη. Οι κακοήθεις όγκοι μπορούν να εισβάλουν σε ιστούς και να δώσουν μεταστάσεις (διασπορά) πέρα από το αρχικό σημείο. Το σημείο, από το οποίο εκκινεί ο όγκος αρχικά, λέγεται πρωτοπαθής καρκίνος και το σημείο, στο οποίο ο όγκος μεταναστεύει και αναπτύσσει νέα μάζα ή επιπλέον μάζες, ονομάζεται μετάσταση.

ΠΗΓΗ:yyka.gov.gr